Sexismoarekin bueltaka

Berdintasunaren alde kantari

SEXISMOAREKIN BUELTAKA

 

BERDINTASUNAREN ALDE KANTARI

Abestiak, ipuinak bezalaxe, mezuak transmititzen dituzten kontakizunak dira, eta entzuleen mundu sinbolikoa eraikitzen dute. Haur Hezkuntzan, musika oso presente dago eguneroko zeregin asko ikasteko, baita harreman pertsonalen balioak ikasteko ere. Hala ere, batzuetan, abesti askoren hitzak ez dira genero-ikuspegiarekin aztertzen.

 

HELBURUAK

  • Sexismoa transmititzen duten haurrentzako abestiei alternatibak bilatzea.
  • Sexismoa transmititzen duten abesti horien hitzak aldatzea.
  • Abesti alternatibo eta berdinzaleak erabiltzea proposatu eta sustatzea.

     

GARAPENA

Jarduera honek bi alderdi ditu, bata Haur Hezkuntza irakasleei zuzendua eta, bestea, haurrei zuzendua.

Irakasleei dagokienez, abestien hitzak eta mezuak aztertzea da helburua, ipuinak aztertzeko jardueran egin bezala. Analisirako irizpideak abestien kasuan ere erabil daitezke, gai berdinak hartuko baititugu ardatz ikasgelan erabiltzen ditugun abestiek sexismoa transmititzen duten ala ez argitzeko.

Genero-estereotipoak sustatzen dituen abestirik aurkituko bagenu, hitzak alda daitezke, berdintasuna sustatu eta sexismorik gabekoak izan daitezen. Ikastetxe baten kasuan, sokasaltoko abesti zahar bat berreskuratu zuten (jada ez da erabiltzen), abesti berdinzale bihurtu, eta haur guztiek ikasi zuten. Abesti zaharrak hainbat bertsio zituen, zein baino zein okerragoa berdintasunaren ikuspegitik. Jarraian, ikastetxe horretan aurkitutako hiru bertsio aurkeztuko ditugu:

1- “Nire bokazioa jakin nahi nuke:

ezkongabea, ezkondua, alarguna edo moja”

(Quisiera saber mi vocación, sokasaltoko abestia, Espainia)

2- “Nire bokazioa jakin nahi nuke:

ezkongabea, ezkondua, alarguna edo dibortziatua”

3- “Nire bokazioa jakin nahi nuke:

ezkongabea, ezkondua, alarguna, dibortziatua edo hondamendian sumindua”.

Hitz horiek, ezin sexista eta estereotipatuagoak izan, beste hitz hauekin ordezkatu ziren:

“Nire bokazioa jakin nahi nuke: suhiltzailea, abokatua, medikua, taxista, polizia, ekilibrista, karateka, lehendakaria, kazetaria”.

Jarduera proposamen hori interesgarria izan daiteke Haur Hezkuntzako irakasleentzat.

 

Era berean, irakasleek beste abesti batzuk iradokitzea proposatzen da, mezua berdinzaleagoak baldin badira, eta eduki horiek adin txikiko ikasleekin lantzeko balio baldin badute.

Kantak abesteaz gain, transmititzen den mezuari buruz hausnar dezakegu ikasleekin batera, haurrentzako egokitu baitira. Hausnarketa hori abiapuntu hartuta, berdintasunaren aldeko ondorioak atera ditzakegu. Adibide gisa proposatutako abestiak “Baliabideak” atalean daude.

 

IRAUPENA

Bi saio, abestiak aztertzeko eta abesti berdinzaleengatik aldatzeko, hori egingo bagenu.

 

BALIABIDEAK

Gure hezkidetzako liburutegia

SEXISMOAREKIN BUELTAKA

 

 GURE HEZKIDETZAKO LIBURUTEGIA

 

Ikastetxeko edo ikasgelako liburutegia ikastetxeko oinarrizko baliabidea da, baina are gehiago Haur Hezkuntzan. Bertan, ipuinak, album ilustratuak eta, orokorrean, kontakizunak aurki ditzakegu, eta balioak, kontzeptuak eta prozedurak ikasteko balio dute. Hori dela eta, beharrezkoa da egunerokoan erabiltzen dugun liburutegia berrikustea, irakasleak unean jakin ditzan zeintzuk diren hezkidetza zuzenean lantzen duten argitalpenak, eta baliabide horiek txerta daitezen ikasgelako jardunera.

 

 

HELBURUAK

  • Liburutegiko materiala aztertzeko irizpideak diseinatzea
  • Berdintasuna sustatzen duten irakurketa bilatzeko irizpideak ezartzea.

     

GARAPENA

Ipuin eta kontakizunen kasuan proposatutako analisia baliagarria bazaigu ere ikastetxeko edo ikasgelako liburutegiaren funtsa planifikatzeko, beharrezkoa da beste gai batzuk kontuan izatea eta ikastetxeak baliabideak lortzea, ikasgelan berdintasuna sustatzeko.

Ikastetxeak liburu sexistak erabiltzen jarraitzen badu, oso zaila izango da ikastetxean sexismoa errotik kentzea. Gure liburutegietan ortografia-akatsez zein ideia xenofoboz beteriko libururik egotea ulertuko ez genukeen moduan, ezingo genuke onartu emakumeak inplizitu zein esplizituki gutxiesten dituzten testuak edukitzea, ezta emakumeak agertzen ez diren historiako libururik ere. Izan ere, horrek gutxiagotasun-sentimendu kolektiboa sortzen du neskengan, eta emakumeen ekintzek balio gutxi dutelako ideia sorrarazten die. Eskola-liburutegia desberdintasunak orekatzeko bidea izan daiteke, eta balio demokratikoetan oinarritutako hezkuntzaren gune aktiboa.

Horretarako, Haur Hezkuntzan, beharrezkoa izango litzateke gogoeta eta analisi prozesu bati ekitea, bai irakasle talde osoarena, bai irakurketen eta liburutegiaren gaiaz arduratuko den batzordearena ere.

Funtsen kasuan, materialak hautatzeko gutxieneko arau batzuk bete litezke:

 

  •   Liburutegian dagoen materiala aztertzea: zenbat emakume agertzen diren liburuetan, zer ekintzatan agertzen diren, zenbat emakumezko idazle dauden apaletan...
  •    Liburuen irakurketa kritikoa egitea liburutegian sartu aurretik. Haur eta gazte literatura aukeratzean, protagonista maskulino eta protagonista femeninoen kopuru nahiko orekatua lortzen saiatzea.
  •    Emakumeen aurkako indarkeria adierazten duen materiala baztertzea, baita emakumearen irudia sexu-objektu gisa ematen duena edo pertsonentzat misoginoa eta iraingarria dena ere.
  •   Familia-arazoak, sexuen arteko berdintasuna eta aniztasunarekiko errespetua sustatzen duten irakurketak bilatzea, gaur egungo egoeratik hurbilago daudenak: etxetik kanpo lan egiten duten emakumeak, botere-karguak beren gain hartzen dituztenak, kirola egiten dutenak, abenturazaleak eta bidaiariak direnak... Halaber, gizonek estereotipatuta egoteari uzten dioten irakurketak bilatzea: afektibitatea adierazten dutenak, etxeko eguneroko lana egiten dutenak, familia-arazoez arduratzen direnak… Baita familia anitzak agertzen diren irakurketak ere.
  •   Ikasleei gizonezko eta emakumezko idazleak hautatzeko aukera ematea, eta eskola-liburutegira maiz presente ez dauden emakumezko idazleak txertatzea.
  •   Hezkidetzako printzipioen araberako jarraibideak dituzten argitalpen-nobedadeak ezagutzea..

     

IRAUPENA

Jarduera honek ez du iraupen zehatzik, ikasturte osoan zehar egiteko lana baita. Zeregin horretan, gainera, Plan honetan jorratutako Hezkidetzako gainerako oinarriak osagarritzeko materialak txertatuko dira..

 

BALIABIDEAK

Erasnkinak:

Cuentos coeducar

El alma de los cuentos

Guía de lectura infantil La mochila violeta